متن بیانیه شانزدهمین نشست سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در تهران درتاریخ 9و 10شهریور 1391به این شرح است:
ما سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در شانزدهمین نشست خود در نهم و دهم شهریور 1391در تهران، جمهوری اسلامی ایران، گرد هم آمده‌ایم و شرایط بین‌المللی را با هدف کمک مؤثر به حل مشکلات عمده‌ای که موجب نگرانی همه کشورهای عضو جنبش و کل بشریت است، مرور کردیم و با الهام از بینش، اصول و اهداف جنبش عدم‌تعهد که در کنفرانس‌های واندونگ (1955) و بلگراد (1961) مورد تأکید قرار گرفته‌اند و مبنای تلاش‌هایمان برای دستیابی به جهانی توأم با صلح، برابری، همکاری و رفاه برای ملت‌ها هستند و نیز با تمسک به تجارب جنبش در گذشته و توان بالقوه کنونی آن، با تأکید مجدد بر اینکه جنبش، اصول و اهداف جنبش عدم‌تعهد و شرایط کنونی بین‌المللی همچنان معتبرند، با تکیه بر دستاوردهای گذشته جنبش در مبارزه علیه امپریالیسم، استعمار، استعمار نو، نژادپرستی، آپارتاید، استکبار و تمامی اشکال مداخله خارجی، تجاوز، اشغال، سلطه جویی و تأکید بر لزوم کنارماندن از ائتلاف‌های معطوف به قدرت و رویارویی‌ها که همچنان محورهای اصلی در سیاست‌های جنبش خواهند بود، با تجدید عهد با اصول و اهداف جنبش عدم‌تعهد و نیز تعهد به تلاش در جهت کمک سازنده برای افکندن طرحی نو در روابط بین‌المللی بر مبنای اصولی همچون همزیستی مسالمت‌آمیز، همکاری منصفانه بین ملت‌ها و حق برابری کشورها، با تأکید بر اصول شامل:
حاکمیت ملی کشورها، برابری دولت‌ها، تمامیت ارضی کشورها و عدم‌دخالت در امور آنها؛ با اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از اقدامات تجاوزکارانه و دفع این اقدامات یا دیگر انواع نقض صلح، تشویق و ترغیب همگان به حل و فصل اختلافات بین‌المللی به طرق صلح آمیز یا به هر طریقی که صلح و امنیت بین‌المللی و عدالت به خطر نیفتد؛ ضمن خودداری از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور به هر طریقی که مغایر اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد باشد، با توجه به نکات فوق اعلام می‌کنیم:
1 - شکل‌گیری نظامی منصفانه، جامع، شفاف و مؤثر برای مدیریت مشترک جهانی بر مبنای عدالت و انصاف و مشارکت همه کشورها، جهت مواجهه با چالش‌ها و مخاطرات کنونی که از تهدیدات امنیتی، خطرات زیست‌محیطی، تغییر آب و هوا، مهاجرت، بیماری‌های واگیردار، اقدامات اقتصادی بین‌المللی و غیره ناشی می‌شود، ضروری است. برای برپایی چنین نظامی اعضای جنبش عدم‌تعهد می‌بایست مواضع خود را هماهنگ و نیروهای خود را بسیج نموده و در جهت تأمین منافع کشورهای در حال توسعه گام بردارند. در این رابطه، اولویت‌هایی به شرح زیر باید درنظر باشد:
الف- حوزه مدیریت مشترک جهانی بسیار گسترده بوده و علاوه بر موضوعات مربوط به توسعه، بسیاری از دیگر مسائل و موضوعات مورد توجه و نگرانی کشورها را نیز شامل می‌شود. جهان با چالش‌هایی در زمینه‌های امنیتی، اجتماعی، زیست‌محیطی، بهداشتی، پناهندگان، مواد‌مخدر، جرائم سازمان یافته فراملی، حملات سایبری و تروریسم، مواجه است. حفظ صلح و امنیت بین‌المللی همچنان در صدر دستور کار بسیاری از کشورها قرار دارد. ساختار کنونی تصمیم‌گیری بین‌المللی در زمینه صلح و امنیت ناکارآمد است و در برابر تغییر از خود مقاومت بیشتری نشان می‌دهد.
ب- سازمان ملل متحد به‌عنوان نهادی جهانشمول باید نقشی اساسی در شکل‌دهی به چارچوب حقوقی و اساسی مدیریت جهانی ایفا نماید. لذا این سازمان می‌تواند و باید نقشی مهم در تلاش برای یافتن راه‌حل‌های مشترک برای مسائل مشترک مانند ایجاد هماهنگی بین تمامی سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دیگر داشته باشد. برای اینکه سازمان ملل متحد در خط مباحث مربوط به مدیریت جهانی قرار گیرد تقویت و اصلاح آن باید در مرکز توجه باشد. برای دستیابی به چنین هدفی، احیا و تقویت نقش مجمع عمومی سازمان ملل، ازجمله در زمینه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی تجدید ساختار شورای امنیت با این هدف که این دو نهاد منعکس‌کننده واقعیت‌های جهان امروز باشند، ضروری است.
ج - اهمیت و جایگاه فزاینده کشورهای در حال توسعه از نظر اقتصادی باید در ساختارهای مدیریتی نهادهای کلیدی بین‌المللی انعکاس یابد. تصمیمات کلیدی مربوط به موضوع مدیریت جهانی دیگر نمی‌توانند در انحصار گروه کوچکی از کشورهای توسعه‌یافته بمانند. با توجه به اینکه سیاستگذاری در قبال شمار کثیری از موضوعاتی انجام می‌شود که همه کشورها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، ضروری است که کشورهای در حال توسعه حضور و نقش بیشتری در نهادهای مهمی که درصدد هماهنگی سیاست‌ها در سطح بین‌المللی هستند، داشته باشند.
د - بحران‌های چند سال اخیر، عدم‌کفایت‌ها و نارسایی‌های نهادهای مالی و اقتصادی بین‌المللی تأثیر سویی را که بر توانایی‌های آنها برای پرداختن به بحران‌ها و حرکت در جهت ایجاد هماهنگی‌های لازم در سطح کلان دارد، عیان ساخته است. از آنجا که این نهادها طی دوره بعد از جنگ دوم ایجاد شده‌اند، قادر به حل و فصل چالش‌های جهان کنونی نیستند و این امر تأثیرات سوئی در کشورهای در حال توسعه دارد.
ه - در جامعه بین‌المللی هر ملتی دارای ارزش‌ها و نظرات خاص خود است. زندگی صلح‌آمیز و توأم با همکاری درصورتی میسر است که تنوع در جامعه جهانی به رسمیت شناخته شده و مورد احترام باشد. لذا از تلاش برای تحمیل ارزش‌ها بر سایر اعضای جامعه بین‌المللی باید پرهیز شود.
2 - اشغال سرزمین فلسطین و جنایات مستمر رژیم صهیونیستی بر اراضی اشغالی همواره علت اصلی وضعیت بحرانی در خاورمیانه بوده است. هر راه‌حلی برای این بحران مستلزم پایان بخشیدن به اشغال، اعاده حق لاینفک مردم فلسطین درخصوص حق تعیین سرنوشت آنها و ایجاد کشوری پایدار و مستقل در فلسطین با پایتختی قدس شریف است. اعاده حقوق ملی مردم فلسطین، تنها راه برقراری صلح پایدار و منصفانه در منطقه است.
3 - نژادپرستی و تبعیض نژادی توهینی آشکار به کرامت و برابری انسان‌هاست. اشکال جدید نژادپرستی و جنایات مرتبط با آن در قسمت‌های مختلف جهان موجب نگرانی بسیار است. لذا ضروری است که با اتخاذ تصمیمات قاطع و داشتن اراده سیاسی به تمامی اشکال و نمادهای نژادپرستی و تبعیض نژادی، بیگانه هراسی، اسلام‌هراسی و مانند آن و نیز بردگی تحت اشکال جدید و قاچاق انسان در هر جایی که اتفاق افتد، پرداخته شود.
4 - تمامی انواع حقوق بشر غیرقابل تفکیک و مرتبط با هم هستند. مسائل حقوق بشری باید براساس همکاری و رویکردی سازنده، غیرتقابلی، غیرگزینشی، عادلانه، منصفانه، بی‌طرفی، متوازن، عینی و دور از ملاحظات سیاسی مدنظر قرار گیرند. احترام به تنوع فرهنگی، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی، عدم‌مداخله در امور داخلی کشورها، با مدنظر قرار دادن ویژگی‌های فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی هر کشور از دیگر اصولی است که باید مبنای پرداختن به موضوعات حقوق بشری باشد. توجه ویژه به حقوق و ظرفیت‌های زنان و جوانان و مشارکت آنان در فرایندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ضرورت دارد.
5 - تسلیحات هسته‌ای غیرانسانی‌ترین سلاح‌هایی هستند که تا‌کنون ساخته شده‌اند. حفظ و نگهداری توان هسته‌ای تاکتیکی و راهبردی و مدرن‌سازی مستمر آنها و دکترین‌های نظامی نوین که توجیه‌گر استفاده از آنها، خصوصا علیه کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای‌اند، بزرگ‌ترین تهدید علیه افراد بشر هستند. پیمان منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای حقی را برای کشورهای دارنده تسلیحات هسته‌ای جهت حفظ زرادخانه‌های خود به‌طور نامحدود به‌وجود نمی‌آورد. کشورهای یادشده باید به تعهدات خود در چارچوب ماده شش پیمان منع اشاعه برای نابودی کلیه سلاح‌های هسته‌ای خود در یک چارچوب زمانی مشخص عمل کنند و در این راستا تدوین کنوانسیون جامع امحای سلاح‌های هسته‌ای ضرورت دارد.
6 - تمامی کشورها باید بتوانند از حق مسلم و انکارناپذیر خود برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌جویانه، بدون تبعیض و منطبق با تعهدات حقوقی مربوطه بهره‌مند گردند. بنابراین، هیچ‌چیزی نباید به‌نحوی تفسیر گردد که حق کشورها برای توسعه انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌آمیز را منع نموده یا محدود نماید. تصمیمات و انتخاب کشورها، ازجمله جمهوری اسلامی ایران در زمینه استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای و سیاست‌هایشان در زمینه چرخه سوخت باید محترم شمرده شود.
7 - مصونیت فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای باید محترم شمرده شود و هرگونه حمله یا تهدید به حمله علیه تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای فعال یا درحال ساخت به منزله خطری جدی علیه انسان‌ها و محیط‌زیست بوده و نقض جدی حقوق بین‌الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌شمار می‌آید. لذا تدوین سندی جامع و بین‌المللی که حمله یا تهدید به حمله علیه تاسیسات هسته‌ای مورد استفاده برای تولید انرژی را منع کند مورد نیاز مبرم است.
8 - کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد توافق می‌نمایند که از شناسایی، تصویب یا اجرای اقدامات یا قوانین قهرآمیز یکجانبه یا فرامرزی، شامل تحریم‌های یکجانبه اقتصادی و دیگر اقدامات تهدید‌آمیز علیه کشورها و اعمال محدودیت‌های خودسرانه علیه سفر اشخاص که هدفشان اعمال فشار به کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد - از طریق اعمال تهدید علیه حاکمیت و استقلال و آزادی در تجارت و سرمایه‌گذاری - است خودداری کنند. کشورهای عضو جنبش همچنین توافق دارند که مانع از تهدید حق کشورها برای تصمیم‌گیری بر مبنای اراده آزاد خود و در چارچوب نظام‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی خود شوند چرا که چنین اقدامات یا قوانینی به منزله نقض آشکار منشور ملل متحد، قوانین بین‌الملل، نظام تجاری چندجانبه و هنجارها و اصول حاکم بر روابط دوستانه میان کشورهاست.
9 - در همین راستا کشورها توافق کرده‌اند با چنین اقدامات و قوانین و کاربرد آنها مخالفت نموده و آنها را محکوم نمایند و به‌نحوی مجدانه درصدد خنثی‌کردن چنین تلاش‌هایی باشند. همچون مجمع عمومی و دیگر نهادهای سازمان ملل متحد، اعضای جنبش عدم‌تعهد نیز از کشورها می‌خواهند در همین راستا عمل نمایند. اعضای جنبش همچنین خواستار آن هستند که از کشورهایی که چنین اقداماتی اتخاذ می‌کنند یا چنین قوانینی را وضع می‌کنند بخواهند که بلافاصله و به‌طور کامل اقدامات یادشده را لغو نمایند.
10 - تمامی اقدامات تروریستی ازجمله تروریسم دولتی، باید بدون هرگونه ابهامی محکوم شود. همه دولت‌ها باید در رابطه با تهدید تروریسم که بر صلح، امنیت، ثبات و توسعه بسیاری از کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد تأثیر منفی می‌گذارد، به تعهدات بین‌المللی خود پایبند باشند و در جهت تحقق جهانی عاری از تروریسم بکوشند. تمامی قربانیان تروریسم ازجمله دانشمندان و محققین ایرانی که قربانی اقدامات تروریستی ضد‌بشری شده‌اند شایسته عمیق‌ترین ابراز همدردی هستند. ضروری است که با تلاش‌های معطوف به تحمیل تک فرهنگی یا تحمیل مدل‌های خاص، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی یا فرهنگی مخالفت شود و گفت‌وگوی میان ادیان، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها که می‌تواند به تقویت صلح، امنیت، ثبات و توسعه، احترام به تنوع‌گرایی براساس عدالت، اخوت و برابری و کاهش تقابل کمک کند، ارتقا یابد.
11 - جنبش عدم‌تعهد باید تمامی امکانات خود و اعضا را برای اجرای تصمیمات و اراده سران کشورهای عضو که در اسناد جنبش منعکس می‌شوند به‌کار گیرد. بر همین اساس جنبش می‌باید درصدد ایجاد سازوکاری مستحکم برای پیگیری اهداف و اجرای مصوبات خود باشد.
